Biografie van Marinus van der Goes van Naters (1900-2005)

GoesVanNaters2Jonkheer mr. Marinus van der Goes van Naters, de “rode jonker”, was van beroep advocaat en sociaal-democratisch politicus, maar het natuurbehoud speelde in zijn leven een belangrijke, naar eigen zeggen, zelfs een overheersende rol. Zowel in Nederland als in Europa voerde hij, als vertegenwoordiger van de socialistische partij, fel strijd tegen de aantasting van natuur en milieu.

Van der Goes van Naters werd eind 1900 geboren in Nijmegen. Na zijn gymnasiumopleiding studeerde hij rechten in Leiden en vestigde zich nadien als advocaat in zijn geboortestad. Zijn eerste daad op het gebied van natuurbescherming was de aankoop van een bijzonder fraaie en zeer oude Tamme kastanje die dreigde te worden omgehakt. Hoewel hij het socialisme niet van huis uit meekreeg, zijn moeder zou volgens hemzelf hebben neergekeken op arbeiders, voelde hij al vroeg voor verheffing van het volk. Hij werd in 1937 lid van de Tweede Kamer namens de Sociaal Democratische Arbeiderspartij, de SDAP. Vanwege zijn kritische houding tegenover Nazi-Duitsland werd hij drie jaar later, kort na de Duitse invasie, door de bezetter opgepakt en gevangen gezet, achtereenvolgens in Buchenwald en Sint Michielsgestel.

Na de oorlog keerde Van der Goes van Naters onmiddellijk terug in de politiek. Eerst als (eerste) fractievoorzitter van de PvdA en later als lid van het Europees Parlement. Na de bevrijding hervatte hij ook zijn functie als voorzitter van de Contact-Commissie voor Natuur- en Landschapsbescherming, waar hij in 1940 voor was gekozen. Hij werd tevens secretaris van de voorlopige Natuurbeschermingsraad. Ook was hij jarenlang lid van het hoofdbestuur van de Vereniging Natuurmonumenten en van de IUCN, de Internationale natuurbeschermingsorganisatie. In 1972 was hij een van de oprichters van de Stichting Natuur en Milieu

Socialisme en natuurbehoud vormden voor hem een duidelijke eenheid. De strijdbare jonkheer, die zichzelf als erfgenaam beschouwde van Piet van Tienhoven en Henri Polak, zag er nooit tegenop om zijn mening te verkondigen en zo nodig zijn nek uit te steken. Als erudiete en invloedrijke politicus wist hij veel te bereiken op het gebied van natuurbehoud. Niet alleen door zijn acties, maar ook door zijn ideeën. In zijn redes en publicaties gaf hij er dikwijls blijk van zijn tijd ver vooruit te zijn.

In 1964 ontving hij de Zilveren Anjer van het Prins Bernhard Cultuurfonds voor zijn natuurbeschermingswerk. Van der Goes van Naters legde zijn herinneringen vast in zijn autobiografie Met en tegen de tijd (1980). Hij bleef tot op zeer hoge leeftijd actief en helder van geest. In februari van dit jaar kwam een eind aan zijn leven. Hij was toen 104 jaar oud.

Marga Coesèl in Heimans en Thijsse Nieuwsbrief 29, november 2005.