Biografie van Jasper Jaspers jr (1855-1909)

jaspers“Een helder hoofd, een warm hart, een welbesteed leven”. Zo luidde het opschrift op een der talloze kransen die de lijkbaar van Jasper Jaspers jr sierden. Jaspers jr werd in 1855 in Amsterdam geboren. Zijn vader was een schrijnwerker die zich door zelfstudie op het intellectuele vlak had ontwikkeld. Jaspers moeder was familie van de Friese geleerde en dichter Borger. In het gezin Jaspers, dat behalve een zoon vijf dochters telde, werd veel gezongen, gemusiceerd en gelezen. Er kwamen ook regelmatig kunstenaars over de vloer, zoals de dichter Willem Kloos die enige tijd een relatie had met Dora, een van Jaspers begaafde zussen.

Hoewel hij ook belangstelling zou hebben gehad voor het beroep van predikant, volgde Jaspers jr de opleiding tot onderwijzer. Afgezien van een periode in Velzen en Schoorl, werkte hij steeds in Amsterdam, vanaf 1892 als hoofd van een openbare lagere school in de Wittenburgerstraat. Buiten school besteedde hij vrijwel al zijn vrije tijd aan de natuurstudie. Jaspers jr was een verwoed verzamelaar. Zijn belangstelling ging vooral uit naar insecten.

 

Net als Heimans schreef Jaspers jr een handleiding voor het onderwijs in de natuurlijke historie op de lagere school. Zijn methode, die in 1893 – gelijk met die van Heimans – bij Versluys verscheen, was minder revolutionair dan die van zijn jongere collega, maar de overige onderwijzers konden er kennelijk beter mee uit de voeten, want in tegenstelling tot het boekje van Heimans beleefde de methode Jaspers een tweede druk. Jaspers publiceerde ook andere boekjes op het gebied van de natuur, zoals Het Rijke Leven en Kweeken en Verzamelen.

Behalve een vlot schrijver was Jaspers jr een vaardig tekenaar. Bij de oprichting van hun tijdschrift voor natuursport, vroegen Heimans en Thijsse hem om zijn medewerking. De eerste aflevering van De Levende Natuur verscheen in 1896 onder hun gezamenlijke supervisie. Jaspers werkte aanvankelijk energiek mee aan het blad, maar aan het eind van de vierde jaargang verliet hij de redactie en daarna publiceerde hij nog maar weinig in De Levende Natuur.

Jaspers was in 1901, samen met onder anderen Heukels, Heinsius, Heimans en Thijsse, betrokken bij de oprichting van de Nederlandse Natuurhistorische Vereniging. De ijverige en plichtsgetrouwe Jaspers was een waardevol bestuurslid van zowel de afdeling Amsterdam als de landelijke vereniging. Hij droeg onder meer zorg voor de verzamelingen en was een goed en geestig spreker. Bij de start, in 1906, van het tijdschrift Natura werd Jaspers jr redacteur, een functie die hij tot zijn dood met hart en ziel vervulde. Na oprichting van Natuurmonumenten, een jaar eerder, ging Jaspers zich als lid van het algemeen bestuur ook inzetten voor deze vereniging. Bij dit alles eiste hij waarschijnlijk teveel van zijn krachten. Hij stierf in 1909, slechts 53 jaar oud. Zijn overlijden werd alom diep betreurd.

Marga Coesèl Heimans en Thijsse Nieuwsbrief nr 23, november 2002.